Dezynfekcja jest procesem polegającym na wyeliminowaniu zarówno form wegetatywnych, jak i przetrwalnikowych drobnoustrojów, na przykład bakterii, wirusów, grzybów. Postępowanie to jest szczególnie ważne wtedy, gdy liczy się sterylność – bez dezynfekcji nie możemy mówić o pełnym bezpieczeństwie w szpitalach, laboratoriach, gabinetach lekarskich, salonach kosmetycznych czy w naszych domach.
W celu dezynfekcji stosuje się szeroką gamę różnych metod, które możemy podzielić na fizyczne oraz na chemiczne. Skuteczność dezynfekcji zależy przy tym od szeregu czynników – drobnoustroju, zastosowanego środka dezynfekcyjnego oraz środowiska, w którym odkażanie ma być przeprowadzone. Niestety, nie ma idealnych dezynfektantów – właśnie dlatego konieczne jest dobranie ich indywidualnie dla optymalnej efektywności. Poniżej prezentujemy najczęściej stosowane metody dezynfekcji – które z nich są najskuteczniejsze?
Metody fizyczne dezynfekcji
Jedną z najprostszych metod dezynfekcji jest para wodna w temperaturze wynoszącej 100-105 stopni Celsjusza. Służy ona między innymi do oczyszczania sprzętu, odzieży czy wyposażenia sanitarnego.
Drugą popularną metodą fizycznej dezynfekcji jest promieniowanie UV o długości fal 240 – 280 nm. Mikroorganizmy wykazują jednak zróżnicowaną odporność na promieniowanie ultrafioletowe.
Ponadto wśród metod fizycznych stosowanych w dezynfekcji stosuje się promieniowanie gamma. Dawka 2,5 megaradów powoduje usunięcie wszelkich bakterii, grzybów, wirusów i sporów.
Metody chemiczne dezynfekcji
Do chemicznej dezynfekcji stosuje się szeroką gamę różnych środków, które wykazują mniejszą lub większą skuteczność. Zasadniczo, im dłuższy czas działania środka dezynfekcyjnego oraz im wyższe jego stężenie, tym więcej drobnoustrojów można zniszczyć.
Warto przy tym wskazać, że dezynfekcja chemiczna odbywa się w środowisku wilgotnym, co ma także duże znaczenie w przypadku dezynfekcji powietrza.
W chemicznej dezynfekcji stosuje się:
- aldehydy, na przykład formaldehyd, aldehyd glutarowy
- alkohole, w tym alkohol etylowy, alkohol izopropylowy
- biguanidy, przykładowo chlorheksydyna
- czwartorzędowe sole amoniowe
- fiolet krystaliczny, mleczan etakrydyny (Rivanol)
- kwasy i zasady
- mydła
- utleniacze – nadtlenki lub nadmanganiany
- związki fenolowe, na przykład krezol, rezorcynol
- związki halogenowe, w tym jodyna, chloramina
- związki metali ciężkich, przykładowo srebra, miedzi, rtęci
Jak przeprowadzić dezynsekcję?
W środowisku domowym wystarczą nam zwykłe środki czystości lub przeznaczone do użytku domowego środki dezynfekujące, które stosowane są do mycia blatów, łazienek i toalet. W celu profesjonalnej dezynfekcji stosuje się bardziej zaawansowane środki, które pozwalają na szybkie i skuteczne działanie.
Dezynfekcją zajmują się też specjalistyczne firmy, które wykorzystują w tym celu silnie skoncentrowane środki chemiczne, również metody takie jak ozonowanie, które sprawdza się w dezynfekowaniu pomieszczeń, samochodów, a także przy odgrzybianiu pomieszczeń, na przykład po powodziach i zalaniach.